CYNLLUN NEWYDD CYMRU YN MYND I’R AFAEL Â LLYGREDD PLASTIG AMAETHYDDOL

Mae afonydd Teifi, Tywi, Wysg a Chleddau yn hanfodol i ffermwyr, bywyd gwyllt a chymunedau gwledig. Ond maen nhw dan fygythiad — o ganlyniad i lygredd diwydiannol, gwastraff plastig, dŵr ffo o bridd a mwy.

Mae’r pedair afon yn Ardaloedd Cadwraeth Arbennig — ac yn gartref i fywyd gwyllt prin fel dyfrgwn, llysywod pendoll, eogiaid a chrafanc y frân. Mae eu glanhau yn fanteisiol i ffermydd, i bysgodfeydd ac i’r economi wledig ehangach.

Mae plastigau amaethyddol — deunydd lapio silwair, bagiau porthiant, llinyn a bwcedi — yn aml yn diweddu ar lannau afonydd neu’n cael eu golchi i’r system ddŵr. Unwaith y byddant yno, byddant yn rhwystro symudiad pysgod, yn niweidio cynefinoedd ac yn cynyddu’r risg o lifogydd.

Mae plastigau amaethyddol yn chwarae rhan allweddol mewn mentrau ffermio cynaliadwy, ond er mwyn osgoi risgiau llygredd mewn afonydd a llygredd amgylcheddol, mae angen datrysiad rheoli diwedd oes effeithiol a dibynadwy i ffermwyr.

Nawr, mae cynllun treialu newydd yn cael ei gyflwyno mewn cydweithrediad â Phedair Afon LIFE, sef prosiect sy’n cael ei ariannu gan Raglen LIFE yr UE gyda chefnogaeth Llywodraeth Cymru a Dŵr Cymru. Mae’r cynllun yn gobeithio glanhau’r afonydd — a bydd ffermwyr yn chwarae rhan ganolog.

Gan gydweithio ag Agricultural Plastics Environment UK (APE), Birch Farm Plastics ac Afonydd Cymru, bydd ffermwyr a thirfeddianwyr yn gallu ailgylchu plastig eu fferm am gost is mewn sawl canolfan. Yn gryno – cael gwared ar blastigion oddi ar y fferm ac i’r canolfannau ailgylchu.